Zmiany skórne, stanowiące defekt natury estetycznej, a niekiedy także świadczące o obecności nieprawidłowości w anatomii lub fizjologii skóry, mogą mieć bardzo zróżnicowane podłoże.
Rodzaje zmian skórnych
Najczęściej spotykane zmiany skórne to:
- Łagodne zmiany skórne rozrostowe
brodawki łojotokowe – łagodne zmiany nowotworowe skóry, ze znikomą tendencją do złośliwienia; ich powstanie najczęściej związane jest z wiekiem powyżej 35 r. ż oraz osobniczymi i genetycznymi predyspozycjami; nie są więc znane sposoby zapobiegania ich powstaniu, warto jednak chronić je przed promieniowaniem UV i podrażnieniami mechanicznymi w ramach profilaktyki niezwykle rzadkich transformacji nowotworowych; brodawki łojotokowe najczęściej przyjmują postać wyraźnie odgraniczonych zmian o średnicy kilku mm- kilkunastu cm, o barwie od zbliżonej do koloru skóry aż po czarną;
brodawki wirusowe – związane z infekcją wirusem brodawczaka ludzkiego HPV, mogą być zlokalizowane na twarzy, dłoniach i stopach (kurzajki), a także w okolicy intymnej (kłykciny kończyste); stanowią rezerwuar wirusa i są źródłem zakażenia, należy je więc niezwłocznie usuwać; mają postać stwardniałych guzków o jasnych barwach; zapobieganie ich powstaniu sprowadza się do dbania o higienę, dezynfekcji stóp i rąk oraz wzmocnienia układu odpornościowego; w przypadki kłykcin kończystych jedyną drogą zapobiegania jest stosowanie prezerwatyw;
włókniaki – niebolesne, guzowate narośla powstałe z tkanki łącznej, bez tendencji do nowotworzenia złośliwego; typowa lokalizacja to pachy, pachwiny i szyja; mogą mieć charakter wrodzony lub wtórny, a czynnikami predysponującymi są otyłość, ciąża, cukrzyca, zaburzenia hormonalne oraz podrażnienia mechaniczne skóry; zapobieganie ich powstaniu nie jest więc możliwe;
kaszaki – najczęściej spotykane guzy skóry, powstające na skutek zaczopowania gruczołów łojowych i mieszków włosowych; występują głównie u ludzi młodych, dwa razy częściej u mężczyzn; delikatnie przesuwalna pod wpływem nacisku zmiana podskórna ma w centrum czarną kropkę (mieszek włosowy); przyczynami ich powstania są najczęściej podrażnienia mechaniczne i zaniedbania higieniczne, stąd ich zapobieganie polega na dbaniu o higienę i ograniczeniu stosowania ciężkich kosmetyków na bazie oleju;
tłuszczaki – niezłośliwe nowotwory tkanek miękkich, łatwo dające przesuwać się pod skórą; ich powstaniu sprzyjają rany i urazy, a także predyspozycje genetyczne;
kępki żółte – powstające jako efekt odkładania się cholesterolu, najczęściej w okolicy powiek;
naczyniaki – anomalie naczyniowe o zróżnicowanej anatomii (kształcie i barwie), o możliwym charakterze łagodnym lub złośliwym; naczyniaki płaskie najczęściej pojawiają się zaraz po urodzeniu, 6 razy częściej u dziewczynek niż u chłopców i mają kolor sinoczerwony; z kolei naczyniaki jamiste mają wyniosłą strukturę i ciemniejszą barwę i występują u dorosłych; naczyniaki gwiaździste powstają najczęściej na twarzy jako promieniste zmiany, a powodowane są stresem, nadmiarem estrogenów oraz używkami;
znamiona – nieprawidłowości pojawiające się wraz z wiekiem i posiadające zróżnicowaną formę, kształt i barwę; znamiona melanocytowe są płaskie i powiększają się wraz ze wzrostem ciała, nie wywołując żadnych dolegliwości; znamiona komórkowe to guzki, brodawki czy uwypuklenia; tak jak znamiona melanocytowe nie mające tendencji do nowotworzenia; niebezpieczne są natomiast patologiczne znamiona, na powstanie których narażone są zwłaszcza kobiety o jasnej cerze, licznymi znamionami wrodzonymi i poddające się ekspozycji słonecznej- znamiona te mogą ewoluować do złośliwego nowotworu- czerniaka skóry; najważniejsze cechy znamion dysplastycznych to asymetria, zróżnicowana barwa i faktura, nierówność brzegów, średnica powyżej 6 mm i zmiany wyglądu.
- Zmiany skórne barwnikowe o charakterze przebarwień – przebarwienia naskórkowe (piegi, plamy soczewicowate, melasma i pozapalane), skórne oraz o charakterze mieszanym; ich główne przyczyny to ekspozycja na słońce, zażywanie niektórych leków, urazy i stany zapalne oraz zaburzenia hormonalne; zapobieganie polega na określeniu i wyeliminowaniu czynnika sprawczego, jednak nie zawsze jest to możliwe; tym, co przynosi efekty jest unikanie promieniowania UV, zwłaszcza w przypadku stosowania substancji fotouczulających (dziurawiec, antykoncepcja hormonalna, perfumy, olejki roślinne).
- Blizny – są następstwem urazów skóry i przerwania jej ciągłości, a ich wygląd zależy od rodzaju urazu, predyspozycji do bliznowacenia, czasu gojenia urazu oraz lokalizacji. Wyróżnić można blizny:
- potrądzikowe – powstają w konsekwencji nieprawidłowego dbania o cerę trądzikową
- przerostowe – czerwone blizny, które powstają tylko w miejscu uszkodzenia
- przykurczowe – powstają w wyniku poparzenia
- keloidy – powstają po wygojeniu urazów, jako efekt niekontrolowanego rozrostu włókien kolagenowych; impulsem do ich rozwoju jest nawet niewielkie skaleczenie w miejscu dawnego, już wygojonego urazu.
Usuwanie zmian skórnych
Jak widać, powstaniu wielu ze zmian skórnych nie można zapobiec. Wymienione zmiany skórne wymagają kompleksowej diagnostyki i wdrożenia odpowiednich metod ich usuwania. Dostępne metody usuwania zmian skórnych można podzielić ze względu na mechanizm ich działania na:
- metody chirurgiczne – wycinanie lub łyżeczkowanie zmian skórnych, czyli ich mechaniczne usunięcie; łyżeczkowanie zarezerwowane jest dla płaskich, powierzchniowych zmian naskórkowych, np. brodawek łojotokowych i wirusowych oraz znamion; zabieg polega na miejscowym znieczuleniu zmian i zeskrobaniu ich specjalną łyżeczką; z kolei wycinanie całych zmian stosuje się w leczeniu tłuszczaków, kaszaków i naczyniaków, znamion barwnikowych, włókniaków oraz brodawek; po miejscowym znieczuleniu następuje wycięcie zmiany oraz zakładanie szwów; leczenie tego typu wiąże się z dłuższym gojeniem pozabiegowym i możliwością powstania blizn;
- działanie niską temperaturą – krioterapia polega na zastosowaniu ciekłego azotu, stosowanego miejscowo na zmiany; zamarzanie zawartości komórek oraz ich dezintegracja powoduje likwidację zmian skórnych; krioterapia stosowana jest w usuwaniu brodawek, włókniaków, naczyniaków i znamion barwnikowych; nie wymaga znieczulenia, gdyż zimno skutecznie znosi czucie, a regeneracja najczęściej przebiega bardzo sprawnie;
- działanie wysoką temperaturą:
elektrokoagulacja – zabieg wykorzystujący prąd zmienny o dużej częstotliwości, który generuje uszkodzenie termiczne powodujące koagulację białek i usunięcie zmian; między elektrodą trzymaną przez lekarza a ołowianą płytką ulokowaną na zmianie skórnej powstaje łuk elektryczny, generujący efekt termiczny; zabieg może być bolesny, dlatego można zastosować znieczulenie maścią lub zastrzykiem; tą metodą usuwa się brodawki, włókniaki, kępki żółte, kaszaki i naczyniaki gwiaździste;
radiofrekwencja – fale o częstotliwości 0, 5- 7 MHz, które generują przepływ przez skórę prądu o wysokiej częstotliwości i efekt termiczny; metoda ta jest stosunkowo rzadko wykorzystywana do usuwania zmian skórnych, którymi są wtedy zmiany barwnikowe, brodawki skórne i kłykciny;
laser frakcyjny Fraxel – powodujący „dziurkowanie” skóry impulsami świetlnymi oraz jej podgrzanie; laser ten bardzo skutecznie pobudza skórę do regeneracji i znalazł zastosowanie w leczeniu przebarwień typu melasma oraz blizn; zabieg wymaga znieczulenia kremem;
laser IPL – usuwa przebarwienia i naczyniaki płaskie.
źródła:
Podstawy medycyny estetycznej, A. Przylipiak
Medycyna Estetyczna i Anti- aging nr 3/ 2011
Ekspert Anti- aging, nr 41/ 2014 oraz 8/ 2007
Laserowa chirurgia kosmetyczna, A. Kaszuba
Jak Ci się podobało?
